Zaterdagavond in de Vooruit: Guy Cassiers en Toneelhuis brachten "De Man zonder Eigenschappen". Het boek Robert Musil leest als een berg die je af en toe vruchteloos beklimt. Je keert weer terug omdat de weg te steil is, maar je herbegint steeds weer opnieuw met nieuwe moed en schreeuwt het uit op de top omdat je het gehaald hebt. Het is één van de strafste boeken die ik ooit las. DMZE is de visionaire beschrijving van een tijdsgewricht en het zogenaamde einde der Grote Ideologieën. De overgang van de Romantiek naar de Moderne Tijd. De Romantiek die met zijn nationalisme, teruggrijpen naar oudere waarden onherroepelijk zal leiden naar de Grote Oorlogen en de Moderniteit die niet de macht heeft deze ontwikkelingen een halt toe te roepen. De geschiedenis gaat zijn gang en individuen hebben hier geen vat op.
Allerlei zeer actuele dingen komen in het boek, dat geschreven werd vanaf 1921, aan bod:
Kritiek op populaire cultuur: met zijn uitwijdingen rond de "feuilleton-cultuur" zou Musil het even goed kunnen hebben over soaps of over allerlei tijdverdrijf op internet.
De "voorspelling" van het postmodernisme: de teloorgang van de grote ideologieën en de opkomst van het individu in de kunst leidden op het eind van de twintigste eeuw naar een postmoderne cultuur waarin geen waarden meer zijn dan die het ik nodig acht en met als ultieme consequentie het ontkennen van enige realiteit buiten de Tekst. (De hoofdpersoon zegt: "Wij zijn wat we lezen.")
De voorstelling is lang en vermoeiend. Een theaterzaal is hiervoor geen ideale locatie. Ik wil mijn lange benen kunnen strekken en koffie kunnen drinken terwijl ik geniet. Ik wil op de pauzeknop kunnen drukken als ik naar het toilet ga (onze papa heeft WEL al van de pauzeknop gehoord). Dit alles kan niet in de theaterzaal, die nochtans mooi is. De Vooruit is één van de mooiste gebouwen van Gent, vanbinnen en vanbuiten. In de pauze kijk ik alsmaar omhoog naar de schitterende gangen en vloeren.
Maar het stuk is dus net als het boek, een berg. Na afloop kan ik alleen maar zeggen: overweldigend. Tom Dewispelaere is de ideale Man zonder Eigenschappen Ulrich, de mens in al zijn banaliteit. Bloot en kwetsbaar als een Giacometti-beeldje.
Ik kijk toch al uit naar deel twee en drie van het stuk, als mijn H nog meewil.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten